Over magazijnen gesproken

Het eerste rijk met houtgravures –geïllustreerde tijdschrift in Nederland was het Nederlandsch Magazijn. Het eerste nummer verscheen in januari 1843. De uitgevers, de gebroeders Diederichs in Amsterdam, bezaten de grootste boekhandel in Nederland, met vestigingen in het land. Aan veel van hun winkels was een leesbibliotheek verbonden.

Tot hun grootste successen behoorde ongetwijfeld het Nederlandsch Magazijn, een welbewuste navolging van het Engels Penny Magazine, dat twee jaar eerder verscheen. In het prospectus noemden de uitgevers hun nieuwe blad niet voor niets een ‘Hollandsch Penny Magazijn.’ Het verscheen in wekelijkse afleveringen van acht pagina’s in kwarto formaat, met jaarlijks 150 tot 200 houtgravures.

De uitgevers trachten met dit blad een veel groter publiek te bereiken dan in die tijd tot de klantenkring van de boekhandels behoorde. Naar eigen zeggen slaagden zij daar volkomen in: de afzet overtrof hun stoutste verwachtingen. De Haagse boekhandelaar Fuhri beaamde dit. Volgens hem bereikte het blad vooral mensen die nauwelijks boeken kochten, maar wel de commerciële leesbibliotheken bezochten. Fuhri beschouwde het blad als een brug van de boekhandel naar een nieuwe groep lezers.

Dit succes was te danken aan de uitgekiende formule van het blad. Allereerst was er natuurlijk de rijkdom aan fraaie prenten, die voor tijdgenoten overweldigend moet zijn geweest. De artikelen waren eenvoudig, maar niet opzettelijk simpel Nederlands (ongeveer de moeilijkheidsgraad van het populairste Nederlandse boek van de negentiende eeuw, de Camera Obscura).

Net als soortgelijke buitenlandse bladen was ook het Nederlandsch Magazijn gevuld met een bonte verscheidenheid aan informatie: over verre streken en volken, exotische planten en dieren, wetenschappelijke ontdekkingen, uitvindingen en curiosa: een echt magazijn dus.

Volgens bronnen op het web is Magazijn afkomstig van het Arabische woord ‘maḵāzin’ wat opslagplaats betekent. In bijvoorbeeld het Frans (magasin) en Italiaans (magazinno) is hetzelfde woord te herkennen. In het Engels ontwikkelden zich verscheidene betekenisvariaties, waarvan sommige in het Nederlands zijn overgenomen. Denk aan ‘patroonkamer in een geweer’ en ‘tijdschrift’ als ‘opslagplaats van informatie’. Dat laatste woord is nog altijd terug te vinden zien in het Engelse Magazine.

De website www.magazijn.nl volgt perfect deze geschiedenis, maar dan omgekeerd. Van een website vol tekst, beeld en films met communicatie voor technische professionals naar een hedendaags fysiek magazijn waar je ook een grote verscheidenheid aan artikelen vindt, van palletstellingen en draagarmstellingen tot entresolvloeren en aanrijdbescherming.

Naar een Fragment uit: ‘Geschiedenis van de Techniek in Nederland’, de wording van een moderne samenleving 1800 - 1890, Deel II, door D. van Lente. Uitgave Stichting Historie der Techniek ã Stichting Historie der Techniek 1993

Bron: www.etymologiebank.nl